Мартин Буберийн харилцааны загвар
Бусадтай харилцах хэлбэрийг Мартин Буберийн хэлсэн "I and It" "I and thou" харилцаанаас харж болно. Хүний харилцааг сайтар нягтлан харвал зарим хүн бусадтай харилцахдаа бүхнийг "I and It" буюу "Би болон Тэр юмс" гэж боддог бол, зарим нь "I and thou" буюу "Би болон Та" гэсэн харилцаагаар үзнэ.
"It" нь "thing" буюу эд бараа юм. Тиймээс "I and It"-ийн харилцаа нь хэрэглээний үнэ цэнэтэй байх үед л явагддаг. Хэрэв хэрэглээний үнэ цэнэ нь алга болвол харилцаагаа хайр найргүй тасалж орхино. Ийм хүмүүс мөнгө хэрэгтэй үед мөнгө зээлүүлэх хүнтэй найзалж, эрх мэдэл хэрэгтэй үед эрх мэдэлтэнд ойртон очдог. Гэрлэлт, найз нөхөд, чуулган доторх харилцаа нь ч энэ хүрээнээс нэг их ангижирч чадахгүй ажээ. Харин ийм харилцаанаас амийн түүх ердөө ч бий болохгүй.
Гэвч ""-гийн харилцаа нь бусдыг хүн ёсоор хайрлана. Тэр хүнд юу ч байхгүй байсан сүнсийг нь гүнзгийг хайрлах бөгөөд ашиглахыг боддоггүй юм. Үүнээс мөнхөд үргэлжлэх ерөөлийн харилцаа бүрддэг.
Erich Fromm - Намтар
Эрик Фроммын харилцааны загвар
Эрик Фромм бусадтай харилцах харилцааг хэдэн янзаар хуваан судалж шинжилжээ.
Нэгдүгээрт аваад л байх хандлагат харилцаа
Ийм харилцаа тогтоодог хүн ердөөсөө л авдаг зуршилтай байдаг. Тиймээс ихэнхдээ бусдаас ичгүүр сонжуургүй гэсэн буруутгал сонсоно.
Хоёрдугаарт хадгалах хандлагат харилцаа
Харилцааны энэ хэлбэрийн хүн хэрэглэх ч үгүй, идэх ч үгүй, үргэлж хурааж хуримтлуулдаг. Өөрөөр хэлбэл маш харамч нарийн гэсэн үг. Ийм хүмүүс цуглуулж хураахын сайхныг мэддэг ч хэрэглэхийн сайхныг мэддэггүй онцлогтой.
Гуравдугаарт шулан мөлжих хандлагат харилцаа
Ийм хандлагатай хүн бусдын юмыг булаахдаа дотроо өчүүхэн ч зөрчилддөггүй. Тиймээс эрх мэдлийг гартаа атгавал улсын мөнгийг өөрийнх мэт хэрэглэн завшиж, аж ахуй эрхлэхдээ ажилтныхаа цалинг бүрэн олгохгүй шулж, хамтран ажиллагсаддаа мөнгө төлдөггүй. Ийм хүмүүсийн анхаарал гагцхүү яаж бусдыг хууран мэхэлж, хэрхэн мөлжих вэ гэдэгт л төвлөрч байдаг ажээ.
Дөрөвдүгээрт зах зээлийн хандлагат харилцаа
Ийм хүн бүх зүйлий мөнгөөр хэмжиж тооцох ажээ. Хүнийг харахдаа ч хөрөнгө мөнгөнийх нь хэмжээнээс хамаарч үнэ цэнийг нь тогтоодог. Сүүлийн үед ийм хүмүүс маш их олширч байгаа билээ.
Америкаас ирэнгүүтээ нутгийнхныхаа мэнд усыг мэдэхээр очиход нэг явдал болсон юм. Тэр үед тосгоны настангууд бүгд нэгэн ижил багшийн цалин хэд вэ гэж асууна. Намайг төд гэж хэлвэл "Өө, хөөрхий, Түндэмүний зах дээр наймаа хийдэг хүний цалинд ч хүрдэггүй юм шив дээ" хэмээн тагнай ташдаг байлаа. Тосгоны настангуудад алс хол нутагт ном эрдэм сурч ирээд багш болсон гэх миний сарын цалин, дөнгөж бага сургуулийн боловсролтой хүнийхийг гүйцэхгүй байгаа нь олхиогүй санагдсан бололтой юм. Учир нь тэд зах зээлийн хандлагат харцаар намайг харжээ.
Бид ийм хүмүүс олонхийг бүрдүүлдэг нийгэмд амьдарч байна. Үнэндээ манай нийгэмд мөнгөггүйгээр болох зүйл бараг үгүй. Сурах, гэрлэх, машин, гэр орон худалдаж авах нь бүгд мөнгөөр явагдана. Түүнчлэн өнөө нийгэмд багшийн ажлыг хүртэл мөнгөөр худалдаж авдаг болжээ. Улс төр ч гэсэн мөнгөгүй бол боломжгүй. Бид яг зах зээлийн хандлагат харилцааны үед амьдарч байна. Гэвч бүх үнэ цэнийн хэмжүүр мөнгө байж болохгүй юм.
Та ямар вэ? Аваад л байх, эсвэл хадгалах хандлагат хүн үү? Үгүй бол зах зээлийн хандлагат хүн үү? Шулан мөлжих хандлагат хүн биш биз? Сайтар бодож үзээсэй гэж хүсч байна. Олон хүн үүнийг мэддэггүй учраас бусадтай, өөрөөр хэлбэл хөрштэйгээ харилцахдаа бүтэлгүйтдэг ажээ.
Eric Berne - Намтар
Эрик Берны харилцааны загвар
Эрик Берн хүний харилцааг "РАС" -ын онолоор тайлбарладаг. РАС-ын онолоор бүх хүнд эцэг, эхийн характер(Parental character), том хүний характер(Adult character), хүүхдийн характер(Childish character) байдаг бөгөөд энэ нь тэнцвэртэй бол бусадтай харилцах харилцаа нь хэвийн аятайхан, харин тэнцвэргүй байвал хүссэнээр байж чаддагүй гэнэ. Өөрөөр хэлбэл РАС нь тэнцвэртэй хүн, янз бүрийн нөхцөл байдалд онцлог болгоныг сайн харуулдаг ажээ. Жишээлбэл пастор хүнээс сургааль заахад нь эцэг, эхийн, итгэгчидтэй хувьчлан ярилцахад том хүний, хүүхдүүдтэй хамт хөгжилдэн тоглоход балчир хүүхдийн онцлог шинж сайн харагдаж байвал, бусадтай харилцах харилцаа нь хүссэнээр байж чадах юм. Сургуулий багшийн хувьд ч яг адилхан. Сурагчдад хичээл заахдаа эцэг эхийн шинж, сурагчидтайгаа нөхөрлөж байхдаа балчир хүүхдийн онцлогийг харуулжбайж багший үүргээ сайн гүйцэтгэж чадна. Харин аль нэг тал нь хэтэрхий товойсон хүн бусадтай өвчилсөн харилцааг бүрдүүлэх нь их байдаг.
Том хүний характер нь товойсон хүн хаана ч очсон зөвхөн том хүн байх гэдэг. Тиймээс бүх хүнд зааж зааварлах дуртай. Бусдын санаа бодлыг үл тоомсорлон, шүүгч мэт аашлах хандлагатай байдаг. Хүнийг сайшаан магтахдаа яг жаахан хүүхэдтэй харьцаж байгаа юм шиг харьцана. Бас олон хүний халуунаар хэлэлцэн байж шийдвэрлэсэн асуудлыг үл хүндэтгэн өөрийнхөөрөө зөрүүдэлдэг. Ийм хүнд хэн ч дуртай байхгүй тул хэвийн, аятайхан харилцаа тогтоох нь ховор үзэгдэл ажээ.
Балчир хүүхдийн зан нь илүү ноёрхдог хүн хаана ч удирдагч, манлайлагч байж чадахгүй бөгөөд ямар ч ажлыг хийсэн идэвхигүй, үлбэгэр, хүлцэнгүй байдаг. Өөрийн гэсэн санаа байхгүй. Байлаа ч түүнийгээ бүрэн илэрхийлж чаддаггүй. Ямар ч ажил хэрэг дээр бусдыг дагаж найдна. Тиймээс бусдад басамжлагдах тохиолдол их ажээ. Ийм хүн ч бусадтай эрүүл харилцаа бүрдүүлэхэд хэцүү юм.
Жон Тэ Ги - "Нууцлагдсан шархны эдгэрэл" номноос.
No comments:
Post a Comment